قصه دنباله دار بلاتکلیفی خریداران خودروهای وارداتی

امید قالیباف، سخنگوی وقت وزارت صنعت، معدن و تجارت ۱۰ اسفندماه سال گذشته در نشست خبری از عرضه بیش از ۵۰۰ هزار دستگاه خودروی داخلی و چند صد هزار خودروی وارداتی در سامانه یکپارچه عرضه خودرو و وعده حذف قرعه کشی تا پایان سال ۱۴۰۱ خبر داد.   در این راستا طرح فروش خودروهای وارداتی در سامانه یکپارچه عرضه خودرو در حالی از اسفند ماه ۱۴۰۱ آغاز شد که طبق آمارهای اعلام شده از سوی مدیر سامانه یکپارچه عرضه خودرو حدود ۳۳ هزار نفر متقاضی با وعده تحویل سه ماهه خودرو در این طرح مشارکت کرده و مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان در حساب های وکالتی خود واریز کردند.

از این تعداد، ۱۱۰۸ نفر متقاضی خرید چانگان بوده و واریزی خود را انجام داده‌اند اما هنوز خودروی خود را تحویل نگرفته‌اند؛ مابقی ۳۱ هزار و ۸۹۲ نفر نیز با وجود گذشت پنج  ماه هنوز اطلاع ندارند چه خودرویی ثبت‌نام کرده‌اند و تحویل خودروی آنها چه زمانی خواهد بود؟  مشخص نبودن زمان تحویل خودرو و حتی نوع خودروهای وارداتی که تحویل خریداران خواهد شد، از ایراداتی است که اعتراض متقاضیان خرید خودروهای وارداتی را در پی داشته است.

روی دیگر سکه بازار خودرو، عرضه‌های محدود با وجود مقاومت‌های زیاد در بورس بود، عمده خودروهای فروخته شده نیز در زمان مقرر و حتی در برخی از مدل‌های خودرو، زودتر از زمان سررسید به مردم تحویل داده شد. البته تاخیرهایی نیز در تحویل خودروی بورسی به مشتریان وجود داشت که در این موارد امکان اخذ خسارت دقیق و به روز از سوی خریداران وجود دارد. در این راستا و طبق آماری که بورس کالا منتشر کرده است، افرادی که طی ماه‌های گذشته اقدام به خرید خودرو از این بازار  کرده‌اند اما با تاخیر در تحویل خودرو از سوی خودروسازان مواجه شده‌اند، تاکنون ۴۳ میلیارد ریال خسارت تاخیر در تحویل خودرو دریافت کرده‌اند.

پیش از اجرای طرح فروش خودروهای وارداتی، با وجود آنکه آیین‌نامه واردات تاکید کرده بود که خودروهای وارداتی صرفاً در بورس کالا عرضه خواهند شد و فروش آن‌ها از مسیر بورس کالا است، اما مسوولان بورسی مخالف عرضه خودروهای وارداتی در بورس کالا بوده و اجرای این بند را به دلیل وجود ابهامات زیاد، قبول نکردند. به طوری که به گفته مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ایرادات موجود در طرح عرضه خودروهای وارداتی موجب حذف بند ۲ آیین‌نامه واردات خودرو مبنی بر "عرضه خودروهای وارداتی صرفا در بورس کالا" شد؛ ایراداتی همچون مشخص نبودن زمان و تعداد خودروهای خارجی که به کشور وارد خواهند شد و موعد تحویل آنها به متقاضیان.

عرضه خودرو در بورس در دنیا چندان روال نیست، اما درحال حاضر باعث شده متقاضیان در بازه زمانی مشخص شده به خودروی خود دسترسی داشته باشند. با این حال ادامه این عرضه همچنان در هاله‌ای از ابهام است و پس از آنکه عرضه دیگنیتی در بورس کالا متوقف شد هنوز هیچ اطلاعیه عرضه‌ای منتشر نشده است. البته چندی قبل محسن علیزاده، نماینده مجلس و عضو شورای عالی بورس اعلام کرد که اگر شورای رقابت بر عرضه نکردن خودرو در بورس کالا مصر باشد، احتمال طرح این موضوع در مجلس و مستثنی کردن خودرو از تصمیمات شورای رقابت وجود دارد.

حال این پرسش مطرح می شود که چه کسی مسوول و پاسخگوی خسارت متقاضیان است؟ متقاضیانی که وجه واریزی آنها بیش از رقم بلوکه شده در عرضه خودروهای داخلی در این سامانه بوده و در این روش هیچ وجه تضمینی در مقابل عدم ایفای تعهدات عرضه کننده برای جبران خسارت تحمیل شده به آنها لحاظ نشده است.