شمارش معکوس برای سقوط آزاد قیمت نفت

برای اوپک، بهترین زمان و بدترین زمان، بستگی به این دارد که از کدام عضو این گروه پرسیده می‌شود. با وجود درآمد نفتی بالایی که پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ و افزایش قیمت نفت حاصل شد، اعضای اوپک درآمدهای کاملا نابرابری از یک سبد کوچک شده، به دست آوردند. در حقیقت، این گروه به دلیل ضعیف شدن تقاضا برای نفت و عدم هماهنگی میان اعضای خود، تحت فشار شدیدی قرار دارد و بعضی از کارشناسان بر این باورند که اوپک پلاس در آینده نزدیک، در معرض فروپاشی قرار دارد.

بر اساس برخی معیارها، سال ۲۰۲۲، سال خوبی برای اوپک پلاس بود. طبق آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، درآمد اسمی اوپک پلاس به ۸۸۸ میلیارد دلار رسید که بالاترین میزان از سال ۲۰۱۳ بود و ۵۴ درصد در مقایسه با سطح درآمد سال ۲۰۲۱، افزایش داشت و تنها اندکی بالاتر از مجموع درآمد سال ۲۰۱۴ بود که روند نزولی طولانی مدت قیمت نفت آغاز شد. با این حال، آمار واقعی چندان امیدوارکننده نیست. وقتی تورم در نظر گرفته می‌شود، قیمت‌ها در واقع یک پنجم در مقایسه با سال ۲۰۱۴ کاهش پیدا کرده است. با این حال، رشد نسبت به سال گذشته، ۴۳ درصد است که قابل ملاحظه است.

هر چند به نظر می‌رسد درآمدهای اوپک به مدد قیمت بالای نفت، در یک سیر صعودی پساکرونایی قرار دارد، آمار واقعی بشکه‌هایی که به فروش رفته است، به شکل نگران کننده ای اندک است. هر چند این میزان در سال گذشته افزایش یافت اما پایین سطح پیش از دوران پاندمی ماند و یکی از پایین‌ترین نرخ‌های سالانه از ابتدای قرن معاصر تاکنون بود. با در نظر گرفتن همه عوامل، درآمد سرانه واقعی صادرات در سال ۲۰۲۲، کمتر از سال ۲۰۰۹ است که طی آن، تولید ناخالص داخلی جهانی رشد منفی پیدا کرد و قیمت نفت اسمی ۴۰ درصد کاهش یافت.

اما اوپک به طور قابل درکی مضطرب است. پس از درآمدهای هنگفت زمان جنگ که سال گذشته حاصل شد، عربستان سعودی کاهش تولید عمیقی را برای بالا نگه داشتن قیمت نفت، اعمال کرده است اما افت بیشتر میزان بشکه‌هایی که تولید و فروخته شده اند، نتیجه منفی برای دولت سعودی داشته است.

صندوق بین‌المللی پول هفته گذشته با اشاره به کاهش تولیدی که این کشور در ماه‌های آوریل و ژوئن در راستای توافق اوپک پلاس اعلام کرد، پیش بینی خود از نرخ رشد اقتصاد عربستان سعودی را از ۳.۲ درصد، به ۱.۹ درصد تنزل داد. این کاهش، یک چرخش کامل برای عربستان سعودی است که در سال ۲۰۲۲، رکورددار سریع‌ترین نرخ رشد در میان اقتصادهای گروه بیست بود.

اما بار کاهش تولید و آسیب اقتصادی ناشی از آن، به شکل برابر میان اعضای اوپک پلاس، تقسیم نشده است. گِرِگ پریدی، مشاور شرکت اسپوت ران ادوایزری در میدل ایست آی گفت: روسیه کاملا تقلب کرده و از کاهش تولید عربستان سعودی بهره برداری کرده است.

اما واقعیت ناخوشایند این است که اوپک برای حفظ توانایی کنترل قیمت نفت، به روسیه نیاز دارد. ظرفیت بهره وری تعداد زیادی از اعضای اوپک دستخوش عوامل متعددی شامل جنگ، تحریم و سوءمدیریت شده است. اما تغییر قدرت از عربستان سعودی به سوی روسیه، به منزله دردسر بزرگ برای همبستگی و احتمالا دوام این گروه است.

بر اساس گزارش اویل پرایس، پِر لکاندر از شرکت "کلین انرژی ترانزیشن" در مصاحبه اخیری به شبکه سی‌ان‌بی‌سی گفت: کاملا مطمئن است که اتحاد اوپک پلاس دچار فروپاشی می‌شود. اگر اوپک پلاس که در حال حاضر حدود ۴۰ درصد از نفت جهان را کنترل می‌کند، دچار فروپاشی شود، قیمت نفت ممکن است تا رکود اندک ۳۵ دلار در هر بشکه سقوط کند.