نقدی بر بنگاه داری بانک ها

وحید شقاقی شهری
اقتصاددان

بانـک‌ها در ایــران شــرکـــــت‌های سرمایه‌گذاری هستند گفت. در دنیا شرکت‌های سرمایه‌گذاری با خلق پول بنگاه‌داری نمی‌کنند؛ اما در ایران، بانک‌ها با جذب سپرده‌های مردم و خلق پول بنگاه‌داری می‌کنند که بسیار خطرناک است. در زندگی شخصی افراد هم همین اتفاق رخ می‌دهد. یک زمانی درآمد و هزینه با هم یکسان نیست. همچنین یک‌زمان هم ممکن است بدهی داشته باشیم که با سرمایه‌هایی که در اختیار داریم همخوانی نداشته باشند. ناترازی درآمد و هزینه بانک‌ها، داخلی است؛ اما دارایی‌ها و بدهی‌ها مربوط به سیستم بانکی و خارج از یک بانک است. بانک‌ها دارای منابع هستند؛ اما منابع آنها منجمد و بلوکه شده است، اگر این منابع منجمد و بلوکه شده، آزاد شوند عملاً ناترازی در بانک‌ها وجود نخواهد داشت. بین سه تا چهار بانک ناتراز هستند، این بانک‌ها دارای منابع هستند؛ به‌عنوان‌مثال بنگاه، اموال، زمین یا مرکز تجاری دارند؛ اما این منابع به فروش نمی‌رود. این دارایی‌ها جزو منابع منجمد و بلوکه شده هستند؛ زیرا خریداری برای آنها وجود ندارد. تداوم وضعیت موجود بسیار خطرناک است. در کشورمان چیزی به نام بانک نداریم، بلکه شرکت سرمایه‌گذاری داریم. این خطای بزرگی است که رخ‌داده است. کسانی که در بانک مرکزی مسئولیت گرفته‌اند، خودشان مدیران عامل بانک بودند و مفهوم‌شناسی بانک را نمی‌دانند و این یک ایراد بسیار بزرگ محسوب می‌شود. اگر صورت مالی یکی از بانک‌ها در این سایت که متعلق به بورس است را مشاهده کنید، متوجه می‌شوید که در حوزه هتل‌داری، راه و ساختمان، دامپروری، زراعت، پتروشیمی و پالایش نفت کار می‌کند. در حقیقت در صورت مالی یک بانک همه موارد و کارها وجود دارد و فقط خدمات پولی و بانکی وجود ندارد. بانک‌ها در ایران شرکت‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند، در دنیا شرکت‌های سرمایه‌گذاری با خلق پول بنگاه‌داری نمی‌کنند؛ اما در ایران، بانک‌ها با جذب سپرده‌های مردم به‌علاوه خلق پول بنگاه‌داری می‌کنند که بسیار، بسیار خطرناک است