علل شکست مذاکرات آتش‌بس غزه

مهدی ذاکریان
کارشناس مسائل حقوق بین‌الملل

آمریکا و اروپا خواهان آتش‌بس درغزه هستند و باید گفت که حداقل این آتش‌بس یک ویترین انسان‌دوستانه برایشان دارد. می‌گویم ویترین چون اسرائیل دست از آدم‌کشی و تجاوز و اقدامات خشونت‌آمیز بر نمی‌دارد و این رفتار متوقف نخواهد شد. اما آنچه مهم‌تر از خواست آمریکاو اروپاست، تمایل طرفین مخاصمه به آتش‌بس است و اینکه حماس و اسرائیل به واقع خواهان آتش بس هستند یا خیر. حماس خواهان آتش‌بس است اما دنبال صلح با اسرائیل یا ایجاد دولت مستقل فلسطینی نیست. دولت مستقل فلسطینی موضوعی است که فتح آن را می‌خواهد. در عین حال این حماس بوده است که تاکنون مقابل خشونت بی‌حد و حصر اسرائیل مقاومت کرده است و مردم آن را ستایش می‌کنند؛ مردم دنبال این هستند که واکنشی متناسب با میدان‌داری حماس در این مذاکرات شاهد باشند اما معتقدم که حماس در این مذاکرات توقع صلح با اسرائیل ندارد، چرا که خوب می‌داند اسرائیل رژیمی نیست که به این مساله پایبند بماند اما حتما به دنبال آتش‌بس است.
اسرائیل نیز به دنبال صلح است اما صلحی که پایدار و به نفع او باشد که یقین دارد چنین صلحی را حماس نمی‌پذیرد. هم‌چنین اسرائیل به‌دنبال بقای خود است و تنها راه را در حال حاضر در ادامه مخاصمه و درگیری می‌داند و برای آن فرقی ندارد به کجا حمله می‌کند؛ از این رو حماس و اسرائیل ۲ طرف اصلی این درگیری آمادگی کاملی برای آتش بس و صلح ندارند و بعید است تلاش آمریکا و دیگر کشورها به این هدف به طور کامل محقق شود. آنچه در انتخابات آمریکا حائز اهمیت است، وضعیت امنیت اسرائیل در منطقه است. هر ۲ حزب جمهوری‌خواه و دموکرات خود را ملزم می‌بینند که لابی یهود را راضی نگه دارند از این رو مذاکره برای آتش‌بس لزوما با هدف انتخابات آمریکا نیست بلکه این امنیت اسرائیل است که به شدت صدمه دیده و در پی حفظ آن هستند. آمریکا هزاران مساله دارد، موضوع غزه و آتش‌بس هم یک مساله دیگر است. بنابراین اینکه فکر کنیم به خاطر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، موضوع آتش‌بس دنبال می‌شود، برداشت درستی نیست. اینکه پرونده رسیدگی به جنایات نتانیاهو تشکیل شود، وجود دارد. نه تنها نتانیاهو و گالانت و دیگر مسوولان اسرائیلی بلکه معتقدم سربازان اسرائیلی هم باید در مقابل نقض اساسنامه رم پاسخگو باشند و محاکمه شوند. امیدوارم در نهایت این سد شکسته شود و حکم تحت تعقیب قرار گرفتن این افراد از سوی یک یا چند کشور با حمایت بین‌المللی صادر شود. ذاکریان گفت: البته بر سر این کار، ۲ مانع وجود دارد؛ دیوان بین‌المللی کیفری باید مدنظر داشته باشد که صدور حکم بازداشت تنها یک ابزار تبلیغاتی نباشد و به نحوی موضوع طرح و دنبال شود که امکان اجرا داشته باشد. مانع دوم همکاری کشورهاست که این آمادگی از سوی اروپا اعلام شده است اما ضروری است تا همه کشورها درباره اجرای این حکم مشارکت و همکاری داشته باشند. در برابر گردن‌کشی مقابل قوانین و مقررات بین‌المللی به ویژه موضوعات حقوق بشری جامعه جهانی باید یک صدا ایستادگی کند و پاسخ مناسبی به اسرائیل دهند.