راهکارهای عبور از ناترازی بنزین

هاشم اورعی
استاد دانشگاه صنعتی شریف

در حال حاضر مصرف روزانه بنزین به ۱۲۷ میلیون لیتر و گازوئیل به ۱۱۰ میلیون لیتر در روز رسیده است بعبارت دیگر هرروز هم مصرف بنزین و گازوئیل بیشتر می‌شود و از سوی دیگر نمی‌توان انتظار داشت که تولید افزایش قابل توجهی داشته باشد این یعنی هر روز مسئله حادتر می‌شود.در بودجه امسال پیش‌بینی شده که ۶ میلیارد دلار برای واردات بنزین کنار بگذاریم، اگر با این فرمان جلو برویم ۳ تا ۴ سال آینده تمام درآمد نفتی کشور را باید صرف واردات سوخت مایع کنیم و این در حالی است کشوری هستیم که همه چیز به درآمدهای نفتی بستگی دارد، سوال اینکه اگر قرار باشد همه این درآمد صرف واردات فرآورده‌های نفتی شود، چگونه می‌توانیم بقیه هزینه‌های کشور را تامین کنیم؟ماجرای بنزین در حال تبدیل به یک ابربحران و گره کور است و کاری هم نمی‌توان کرد، اکنون کنترل میزان مصرف سوخت خودروها را رها کرده‌ایم، از یک طرف مرزها را می‌بندیم و اجازه نمی‌دهیم صنعت خودرو مجبور به رقابت با نمونه مشابه خارجی شود و از سوی دیگر دائم هم فراخوان ثبت‌نام خرید خودرو منتشر می‌شود یعنی به همان میزان که خودرو روانه بازار می‌کنیم به همان میزان هم فاصله خودروهای داخل با فناوری‌های روز دنیا بیشتر می‌شود.متوسط مصرف سوخت خودروهای ایران تقریبا دو برابر دنیا است و این قابل قبول نیست، در حالی که اگر فرض کنیم یک‌شبه خودرهای ما استاندارد دنیا شوند مصرف نصف می‌شود.اگر دولت بنا ندارد بنزین را خصوصی‌سازی کند حداقل اجازه دهد به صورت موازی اشخاص و بخش خصوصی وارد شوند و بنزین را با قیمت بالا وارد و با نرخ بالاتر و خدمات بهتر توزیع کنند، چه بسا عده‌ای حاضرند بنزین را با نرخ بالاتر حتی لیتری تا ۱۰ هزار تومان و کیفیت بهتر خریداری کنند، کماینکه اکنون برخی اشخاص از خودورهای سوخترسان سیار بنزین مورد نیاز خود را تامین می‌کنند. یعنی بیشتر از قیمت بنزینی که در جایگاه‌های دولتی دریافت می‌کنند حق‌الزحمه پرداخت می‌کنند.ما اصرار داریم همه چیز تمام و کمال دست دولت باشد اما اگر دولت کنار برود و قیمت به سمت آزاد شدن برود اوضاع به روال بهبود را طی خواهد کرد.
نمی‌توانیم صنعت خودروسازی را رها کنیم و انتظار داشته باشیم مصرف خودبه‌خود کاهش یابد، این روند افزایشی است و بدون شک ماجرای بنزین روز‌به‌روز بدتر می‌شود.واقعا باید به سمت این برویم که خودروسازان را مجبور کنیم کیفیت را افزایش دهند و این بدون رقابت با نمونه خارجی غیرممکن است، با این فرمان جلو برویم هر روز معضل بنزین حادتر می‌شود.