اولویت‌های اقتصادی دولت چهاردهم

مرتضی افقه
اقتصاددان

در شرایط فعلی به ویژه از یک دهه اخیر مشکلات نمود اقتصادی دارند اما از ریشه غیراقتصادی نشات گرفتند. بنابراین معتقدم دامنه تاثیرگذاری تیم اقتصادی از جمله رییس کل بانک مرکزی، وزیر اقتصاد، رییس سازمان برنامه، وزرای صمت و انرژی تا زمانی که مشکل تحریم‌ها، FATF ، روابط مالی و تجاری کشور حل نشود، بسیار محدود است. قطعا قبل از اینکه وزیر اقتصاد قوی داشته باشیم به وزیر امور خارجه قوی نیاز داریم. وزیری که در مذاکرات توانمند باشد و به مسائل روابط بین‌الملل شناخت کافی داشته باشد. باید به این نکته توجه داشت که تیم اقتصادی تنها به وزیر اقتصاد، رییس برنامه و بودجه و رییس کل بانک مرکزی محدود نمی‌شود و مهمترین اعضای تیم اقتصادی دولت اتفاقا وزرای مرتبط با بخش تولید هستند از جمله وزیر صمت، وزرای نفت، نیرو و کار. امروز یکی از مهمترین مشکلات اقتصاد کشور ما، بحث تولید است و اساسا سیاست‌های بانک مرکزی باید طبق سیاست‌های تولید کشور باشد. موانع تولیدی کشور هم فراتر از یکسری از اقدامات محدودی است که در اختیار بانک مرکزی است و تولید نیاز به هماهنگی‌های تمام بخش‌ها و نهادهای اقتصادی دارد. معتقدم دولت قوی نیاز به وزرای امور خارجه و تولید قوی دارد، تولید در کشور باید افزایش پیدا کند و بانک مرکزی و وزارت اقتصاد بتوانند نسبت به میزان افزایش تولید سرمایه گذاری و سیاست‌گذاری کنند. دولت سیزدهم قبل از روی کار آمدن اعلام کرد که برخلاف دولت روحانی اقتصاد و تجارت کشور را به غرب گره نمی‌زند و این سیاست را هم اجرا کرد اما این بار تجارت کشور به شرق گره خورد و از این ور بام افتادیم. دولت سیزدهم طبق وعده‌ای که داده بود تلاش کرد با کشورهای همسایه و کشورهای آفریقایی ارتباطاتی برقرار کند و در پیمان‌های شانگهای و بریکس هم حضور پیدا کرد اما همه می‌دانیم تا زمانی که تحریم برقرار است، این اقدامات در اقتصاد کشور و در زندگی مردم تاثیر قابل توجهی ندارد. کمااینکه با وجود توسعه روابط با کشورهای همسایه حتی نتواسنتیم از عراق پول ایران را دریافت کنیم. واقعیت این است که نفتی هم که به فروش رفت، به کشورهای محدودی از جمله چین فروخته شد آن هم طبق اخباری که منتشر شد 20 دلار ارزان‌تر از قیمت جهانی بود و وارد کردن درآمد نفتی به کشور هم از روش‌های غیر مرسوم انجام شد که آن هم برای کشور بسیار پرهزینه بود. بنابراین تلاش‌های دولت سیزدهم در روابط خارجی اثر معناداری در زندگی مردم نداشت. هیچ کدام یک از اعضای تیم اقتصادی دولت سیزدهم این ویژگی را ندارند که برای حضور در تیم اقتصادی دولت چهاردهم توصیه شوند. وزیر اقتصاد عملکرد خوبی نداشت و با همکاری رییس سازمان برنامه و بودجه که پیش از آن معاون وزیر اقتصاد بود، برای افزایش درآمدهای دولت، مالیات‌ها را افزایش دادند و فشار مضاعفی به مردم وارد کردند و به جای اینکه در شرایطی که با کمبود درآمد مواجه هستیم هزینه‌ها و ردیف‌های بسیار زائد متعدد در بودجه را کاهش دهند، از طریق مالیات فشار را به سفره مردم وارد کردند.      ‌