آرایش جدید بازیگران سیاسی در خاورمیانه

علی بیگدلی
کارشناس مسائل آمریکا

پرونده اوکراین به دو دلیل عمده در ایام اخیر به حاشیه رفت. نخستین دلیل اختلاف رئیس‌جمهوری این کشور با مقام‌های ارشد نظامی اوکراین بر سر کمک‌های نظامی است؛ چراکه گفته شده این تسلیحات توسط دلال‌های دولتی به مکزیک و سایر مناطق دیگر و در بازارهای سیاه فروخته شده است. دلیل دوم هم این بود که اروپایی‌ها با مشکل شدید اقتصادی روبه‌رو هستند و ادامه کمک‌های آنها به اوکراین، کشورهای قاره سبز را با بحران اشتغال و سایر چالش‌ها روبه‌رو کرده است اما در آمریکا این مساله تا حدودی تفاوت دارد. به موازات این روند باید توجه داشت که روزانه چیزی در حدود ۱۲۰ هزار مهاجر غیرقانونی وارد خاک ایالات متحده شدند و پرونده جنگ غزه با محوریت حماس و اسرائیل هم همچنان مفتوح است که در امتداد آن درگیری در دریای سرخ را هم شاهد هستیم. این در حالیست که تمام مولفه‌های مذکور باعث شد روسیه در حاشیه امن قرار بگیرد که در ادامه اختلافاتی هم میان آمریکا و اروپا بر سر کمک‌های ارائه شده به اوکراین رخ داده است. مضاف بر اینکه اروپایی‌ها هم با ایالات متحده بر سر حضور در دریای سرخ به توافق نرسیدند. مجموع این موضوعات باعث شده ۶۰ میلیارد دلار کمک به اوکراین در قالب لایحه جدید سنای آمریکا تحت عنوان بسته امنیت ملی تخصیص داده شود. در این بسته قرار است ۱۴ میلیارد دلار به اسرائیل از سوی ایالات متحده کمک شود و مبالغی هم در خصوص کمک بشردوستانه به غزه و همچنین مبارزه با ورود غیرقانونی پناهجویان از مرزهای جنوبی آمریکا در نظر گرفته شده است. تمامی این اعداد و ارقام در حالی مطرح شده که هنوز هم مشخص نیست سرنوشت لایحه جدید سنا چه می‌شود و اساساً معلوم نیست که واکنش اروپایی‌ها قرار است در قبال اوکراین چگونه باشد. در این بین بسیاری از تحلیلگران معتقدند که پرونده اوکراین در حال به فراموشی سپرده شدن است و ایالات متحده با اختصاص این بودجه به دنبال آن است که مجدداً پرونده اوکراین را زنده نگه دارد. توجه داشته باشید که وضعیت اوکراین در شرایط کنونی چندان جالب نیست و به نظرم این کشور با چراغ سبز ایالات متحده باید با روسیه بر سر میز مذاکره بنشیند. آنچه در این بین باید مورد توجه قرار بگیرد این است که یک نوع اختلاف شدید میان بایدن و نتانیاهو وجود دارد و این اختلاف حالا به سطح هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات رسیده است. واقعیت این است که ادامه وضعیت فعلی در منطقه برای ایالات متحده مطلوب نیست و جایگاه واشنگتن را خدشه‌دار می‌کند. این در حالیست که ایالت‌های گوناگون آمریکا و همچنین بسیاری از شهرهای اروپایی علیه نتانیاهو و اسرائیل تظاهرات به پا کردند که تمام این مسائل نشان می‌دهد اختلاف بر سر رفتار اسرائیل هم بالا گرفته است. این موضوع ممکن است موجب شود که کمک‌های مذکور دیر یا زود به دریافت کنندگان آنها برسد و این می‌تواند بدون شک بر اوضاع و احوال سیاسی و میدانی هر کدام از پرونده‌های مذکور تاثیر بگذارد. در این راستا اسرائیل هم هزینه‌های زیادی متحمل شده و به همین دلیل معتقدم که تمام این مؤلفه‌ها بر اوضاع جاری تاثیر خواهد داشت. منطقه خاورمیانه در حال پوست‌اندازی است و این وضعیت هزینه‌های زیادی را به دنبال خواهد داشت که حتی ممکن است جنگ غزه با پیروزی احتمالی دونالد ترامپ هم به این آسانی تمام نشود. لایحه سنای آمریکا در مورد اوکراین، اسرائیل و حتی مسائل مربوط به مرزهای جنوبی آمریکا به نوعی با مشکل روبهرو است اما اساساً دلیل مشکلات فعلی واشنگتن در خاورمیانه را باید پرونده غزه و رفتار مقامات اسرائیل دانست.